Þegar leið lengra á 19. öld náði nýr jakki vinsældum, en hann var hnésíður og gjarnan tvíhnepptur. Á ensku nefnist þessi jakki „frock coat“. Um miðja öldina urðu opnir jakkar vinsælir, eða „morning coat“ á ensku, en þessir jakkar voru áþekkir kjólfatajökkum nútímans og opnir að framanverðu, sem auðveldaði mönnum að sitja í þeim við útreiðar. Almennt klæddust menn ekki þessum jökkum við samlitar buxur, en samlitur jakki og buxur þótti á þeim tíma óformlegri klæðnaður svo undarlega sem það hljómar í nútímanum. „Frock coat“ var notaður við öll formleg tilefni og jakkar með stéli varð kvöldklæðnaður.
Jakki og buxur úr sama efni og af sama lit urðu aftur vinsæl síðla á 19. öld, en þá einkum til að nota við óformleg tilefni, svo sem í útivist og á ferðalögum. Um líkt leyti komust styttri jakkar í tísku og klæddust menn þeim við óformlegri tilefni. Brátt varð til tvenns konar formlegur klæðnaður, sem á ensku nefnist annars vegar „white tie“ og hins vegar „black tie“. „White tie“ varð fyrr en varði alklæðnaður, svartur jakki með stéli, samlitar buxur, hvít skyrta og slaufa, og vesti í stíl. Þar með urðu til nútíma kjólföt. „Black tie“ sló í gegn í Nýja heiminum, en þá var jakkinn stuttur og hnepptur að framaverðu. Bandaríkjamenn nefndu þennan klæðnað „tuxedo“ og gera enn, en hér á landi eru þau föt kölluð smókingföt.
Guðsteinn Eyjólfsson lærði klæðskurð fyrst í Thomsens magasíni og síðar hjá Andersen og Sön í Aðalstræti 16. Þetta var um 1910, en hálfri öld síðar lýsti Guðsteinn tískunni á þessum árum svo fyrir blaðamanni Lesbókar Morgunblaðsins að sniðin hefðu almennt verið nokkuð þröng og jakkar fremur síðir. Aðeins hefði verið saumað eftir máli og úr vönduðum innfluttum efnum frá Englandi. Föt hefðu verið ákaflega dýr á þeim tíma og jafnaðarlega greidd með afborgunum, en þau hefðu að sama skapi enst lengur en seinna varð raunin.
Er leið á lokum fyrri heimsstyrjaldar varð klæðaburður jafnt kvenna sem karla frjálslegri og þá komust stuttir jakkar í tísku. Eldri menn héldu þá áfram að klæðast síðum jökkum sem þá var farið að kalla „Prince Albert Coat“ í Bretlandi. Kjólföt voru áfram formlegur klæðnaður hjá körlum, en í Bandaríkjunum hurfu síðu jakkarnir mun fyrr og aðeins eldri íhaldsamir menn sem héldu áfram að klæðast slíkum jökkum.
Á þriðja áratugnum víkkuðu sniðin á buxum mikið og þá komust uppábrot í tísku. Mittið færðist mjög ofarlega og hélst uppi fram undir lok síðari heimsstyrjaldar. Jakkar voru þröngir fram á miðjan fjórða áratuginn þegar laus snið komust í tísku og hélst sú tíska fram á áttunda áratuginn er þröngir jakkar urðu enn á ný vinsælir. Þessar breytingar urðu þó allar hægar, en allt fram á þennan dag hefur herratískan breyst mjög hægt.
Á árunum eftir síðari heimsstyrjöld varð til miðlungs formlegur klæðnaður, sem í Bandaríkjunum er kallaður stroller, en hér á landi er nefndur sjakket. Sjakket dregur dám af tísku 19. aldar, en þá klæðast menn ljósum buxum, oft röndóttum, við svartan jakka með stéli. Sjakket var hálfgerður einkennisklæðnaður ráðamanna þjóðarinnar um miðja 20. öld.
Á fimmta og sjötta áratugnum urðu snið jakkafata sífellt einfaldari, til að mynda minnkaði kraginn mikið. Kragar með hornum urðu æ sjaldséðari. Jakkar urðu beinir, en aðniðnir jakkar komust síðar aftur í tísku. Tvíhneppt föt hafa af og til orðið móðins umliðna áratugi og sama er að segja um vestin. Þau koma og fara.
Lengi framan af voru jakkaföt framleidd í Verslun Guðsteins og þá saumuð eftir máli, en þegar losnaði um innflutningshöft á sjöunda áratugnum hófst innflutningur jakkafata. Framan af voru seld ensk föt í versluninni, en nú eru alfarið seld þýsk jakkaföt, en þýsk snið fara íslenskum karlmönnum mun betur en ensk. Íslenskir karlmenn eru til að mynda mun herðabreiðari en þeir hinir ensku. Í Verslun Guðsteins fást hin kunnu jakkaföt frá Digel, ákaflega vönduð vara úr úrvalsefnum.
Erfitt er að segja til um nákvæman uppruna hálsbinda, en í því sambandi er gjarnan nefnd Trajanusarsúlan í Róm, þar sem sjá má karlmenn með eins konar bindi eða klút um hálsinn. Síðan þá eru til margvísleg dæmi úr sögunni um hálstau karlmanna, en líklega má rekja upphaf hálsbinda nútímans aftur til átjándu aldar í Ameríku. Þá varð að tísku meðal karlmanna að vefja hálstau nokkra hringi í einhvers konar slaufu, sem kölluð var „bandanna“. Slíkt hálstau hélt áfram að þróast í Bretlandi á nítjándu öldinni, en seint á þeirri öld fóru háskóladeildir þar í landi að taka upp hálstau sem hluta af einkennisklæðnaði nemenda.
Árið 1880 hófu nemendur við Exeter College í Oxford að bera hálsbindi keimlík þeim sem nú eru við lýði og þá varð til tíska sem brátt fór sigurför um allt Bretland. Þessi hálsbindi voru kölluð „Magglesfield tie“ eftir borginni Magglesfield þar sem indverskt og kínverkst hrásilki var helst ofið. Um aldamótin 1900 hafði hálsbindið farið sigurför um heiminn. Segja má að árið 1924 hafi orðið býsna afdrifarík breyting á hálsbindum, en þá var farið að klippa efnið í 45 gráður í stað þess að klippa það beint. Hálsbindin hafa síðan þá breikkað og mjókkað til skiptis og litir og efni breyst milli ára og áratuga, en í öllum aðalatriðum hefur hálsbindið haldið sömu gerð í um heila öld.
Hólmfríður dóttir Guðsteins Eyjólfsson lærði bindasaum í Danmörku á fjórða áratugnum. Hún sneið til og saumaði um árabil bindi sem seld voru í Verslun Guðsteins.
]]>Elstu heimildir um notkun bómullar til fatagerðar eru frá því um 3000 árum f.Kr. í Indusdalnum, en þessi þekking barst til Kína á elleftu öld e.Kr. Um líkt leyti voru Inkar í Mið-Ameríku farnir að spinna þráð úr bómull. Bómullin barst fyrst til Evrópu á miðöldum, frá Persíu barst hún með Aröbum um Mið-Austurlönd og þaðan til Norður-Afríku, Sikileyjar og loks Spánar.
Helsti markaðurinn með bómull varð brátt í Feneyjum, en á sautjándu öld fluttist miðstöð bómullarviðskiptanna til Niðurlanda. Evrópumenn sem settust að í Norður- og Mið-Ameríku komu upp gríðarstórum bómullarplantekrum og með tilkomu spunavéla á átjándu öld varð stórkostleg bylting í framleiðslu fata úr bómull.
]]>Enski uppfinningamaðurinn Thomas Saint er talinn hafa fundið upp samavélina 1790, en hann kynnti ekki þessa uppgötvun sína og það var ekki fyrr en 1874 sem teikningar hans fundust.
Austurríski klæðskerinn Josef Madersperger hóf smíði fyrstu saumavélarinnar árið 1807 og sjö árum síðar kynnti hann fyrstu vélina. Það var svo franski klæðskerinn Barthélemy Thimonnier sem fann upp fullkomnari gerð árið 1830 og ellefu árum síðar rak hann verksmiðju með 80 saumavélum þar sem saumaðir voru búningar á franska herinn, en franskir klæðskerar sem óttuðust um að missa lífsviðurværi sitt eyðilögðu verksmiðjuna og ekkert varð úr frekari framþróun saumavélarinnar þar í landi næstu áratugina.
Bandaríkjamaðurinn Walter Hunt fann upp saumavél árið 1832 þar sem nálin var með gati sömu megin og oddurinn. Hunt missti fljótt áhugann á þessari uppfinningu sinni og seldi hana. Réttum áratug síðar kynnti annar Bandaríkjamaður, John Greenough fyrstu samavélina sem framleidd var þar í landi og árið 1845 kynnti Elias Howe betrumbætta útgáfu af uppfinningu Hunts. Howe kynnti uppfinningu sína í Englandi en fékk dræmar undirtektir svo hann hélt aftur til Bandaríkjanna og komst m.a. í kynni við Isaac Merrit Singer.
Singer var verkfræðingur að mennt og betrumbætti hann hugmyndir þeirra þriggja, Thimonniers, Hunts, and Howes. Singer var m.a. þeirrar skoðunar að nálin ætti að vera bein en ekki bogin, eins og fram að því hafði tíðkast. Árið 1851 hlaut hann einkaleyfi á saumavél sinni sem m.a. var fótstiginn sem var byltingarkennd nýjung á þeim tíma. Til langvinnra málaferla kom milli þeirra Howes og Singers og var Singer dæmdur til að greiða Howes gríðarlegar fjárhæðir í skaðabætur vegna brota á einkaleyfarétti Howes. Singer hélt þó ótrauður rekstrinum áfram og í samstarfi við lögmanninn Edward Clark komu þeir á fót fyrsta kaupleigufyrirtæki sem vitað er um, en þá var kaupverð saumavélanna greitt á löngum tíma.
Fyrstu kaupendur saumavéla voru fataframleiðendur, en á þessum árum færðist í vöxt að föt væru framleidd „í stokk“ eða „í lagersaum“ eins og það var kallað hér á landi. Á sjöunda áratug 19. aldar varð saumavélin hins vegar að neysluvöru og brátt urðu saumavélar algengar á heimilum millistéttarfólks beggja vegna Atlantshafsins. Áður hafði það tekið húsfreyju á Bretlandseyjum um það bil hálfa fimmtándu klukkustund að sauma herraskyrtu í höndunum, en þessi vinna tók ekki nema um eina klukkustund í saumavél. Singer Sewing Co. kynnti saumavél með rafmagnsmótor árið 1889 og eftir því sem fleiri heimili fengu rafmagn jukust vinsældir þessarar vélar. Singer varð eitt fyrsta alþjóðafyrirtækið og kom snemma á fót verksmiðjum í Brasilíu, Kanada, Þýskalandi, Rússlandi og Skotlandi, að ekki sé minnst á aðalverksmiðjuna í Clydebank í Bandaríkjunum þar sem störfuðu 12 þúsund starfsmenn þegar á 19. öldinni. Árið 1904 var salan komin upp í 1,3 milljónir saumavéla á ári, en um líkt leyti fóru Bandaríkjamenn fram úr Bretum í landsframleiðslu.
Singer þótti sjálfur ekki sérlega geðþekkur maður. Hann átti til að mynda 24 börn með fimm konum, en uppfinning hans breytti heiminum til hins betra. Það er ekki víst að nútímamenn, sem flestir sauma ekki meira en tölu á skyrtu, geri sér grein fyrir þeirri byltingu sem fólst í því að létta störfin fyrir konum sem þræluðu daginn út og inn, að ekki sé minnst á þau margföldu afköst sem fylgdu og gerðu öllum almenningi á Vesturlöndum kleift að eignast almennilegan fatnað. Í Verslun Guðsteins má finna nokkrar gamlar saumavélar sem notaðar voru lengi í rekstrinum. Þar á meðal er Singer vélin sem sést á meðfylgjandi mynd sem kom til verslunarinnar á fyrstu árum hennar og var notuð í fyrirtækinu um áratugaskeið.
]]>